De magie van de tandarts

Dit is een gastblog van Matthijs Akkenaar. Hij is in 2025 verkozen tot AI-spreker van het jaar bij de AI-Awards en schreef onder andere het boek ‘De magie van AI‘.

Daar zat ik dan, in de stoel bij de tandarts, met een loodzware deken over me heen en een plastic houder tussen mijn kiezen. De röntgenfoto van mijn gebit verscheen op het scherm, een wazig zwart-wit beeld. ‘Stel je voor,’ dacht de tandarts hardop, ‘dat een AI dit kon analyseren. Cariës in een vroeg stadium detecteren, de perfecte pasvorm voor een kroon voorspellen, zelfs een glimlach ontwerpen die perfect bij jouw gezicht past.’ Zijn ogen glommen bij de gedachte. Maar al snel zakte de realiteit in. Geen geavanceerde AI in zijn praktijk, geen naadloze digitale infrastructuur, geen röntgenfoto van de allerhoogste resolutie, geen berg trainingsdata om een algoritme te voeden, geen kennis over Generatieve AI en al helemaal geen idee hoe om te gaan met de complexe Europese wetgeving. De droom van AI leek verder weg dan ooit. 

Plotseling viel er een stilte, die alleen werd doorbroken door het zachte zoemen van de röntgenapparatuur. ‘U bent de AI Flitsmeester, hè?’ vroeg de tandarts, met een mengeling van verrassing en opwinding in zijn stem. ‘Ik heb uw video’s gezien, die korte flitsen die complexe AI-concepten zo helder uitleggen.’ Ik knikte, een glimlach verscheen op mijn gezicht. ‘Dat klopt,’ antwoordde ik. ‘En u bent duidelijk geïnteresseerd in de mogelijkheden van AI.’ De tandarts leunde naar voren, zijn ogen fonkelend. ‘Interesse? Ik ben voorzitter van lokale ondernemersvereniging en tevens bestuurder bij de branchevereniging! Wij willen AI op de agenda zetten, maar weten niet waar te beginnen. Hoe kunnen we onze leden helpen om deze technologie te omarmen? Hoe kunnen we leiderschap tonen in deze digitale transformatie?’ Hij keek me vragend aan, hopend op een antwoord. 

“De tandarts leunde naar voren, zijn ogen vragend. ‘Hoe dan?’ vroeg hij. ‘Hoe zetten we dit op de agenda?’ Ik glimlachte. ‘Echte leiders geven een draai, een twist aan de agenda,’ zei ik. ‘Gebruik een metafoor, iets waarmee iedereen ervaring heeft: het onderwijs.’ Ik legde uit dat het onderwijs volop bezig is met digitale geletterdheid, met conceptkerndoelen en nieuwe adviezen over 21st-century skills. ‘Denk aan de conceptkerndoelen digitale geletterdheid in het onderwijs, waarin leerlingen leren omgaan met digitale informatie, media en technologie. Dit is essentieel voor de toekomst, net zoals AI-geletterdheid voor uw branche.’ De overheid worstelt met de AI-verordening, wat in feite ook AI-geletterdheid is. ‘De Europese Unie werkt aan een AI-verordening om de ontwikkeling en het gebruik van AI te reguleren. Dit heeft gevolgen voor veel sectoren, dus het is belangrijk om hierop voorbereid te zijn.’ En vergeet de 21st-century skills niet, vaardigheden zoals kritisch denken, probleemoplossend vermogen, creativiteit en samenwerking, die steeds belangrijker worden in de moderne samenleving.’ ‘Zie je de parallel?’ vroeg ik. ‘Iedereen begrijpt het onderwijs, dus gebruik dat als brug naar AI.’ 

‘En hoe activeer ik mijn achterban?’ vroeg de tandarts. ‘Net zoals je favoriete leerkracht of docent dat vroeger deed,’ antwoordde ik. ‘Denk aan die ene docent die je inspireerde, die je nieuwsgierig maakte. Dat is de kracht van leiderschap.’ De tandarts knikte, denkend aan zijn eigen favoriete docenten. ‘En wie was jouw favoriete docent?’ vroeg hij. ‘Dat is een interessante vraag,’ zei ik met een glimlach. ‘Op dit moment leer ik enorm veel van Hans Kazàn.’ De tandarts keek me verbaasd aan. ‘Hans Kazàn? De goochelaar?’ ‘Precies,’ zei ik. ‘Samen ontdekken we dat zijn trucs magisch lijken, maar dat ze gebaseerd zijn op slimme technieken en oefening. Kennis over AI is niet magisch, het is te leren, net als goocheltrucs.’ 

Op dat moment realiseerde de tandarts zich dat hij niet alleen een AI Flitsmeester nodig had, maar ook een partner die hem kon helpen deze kennis te vertalen naar actie. Hij keek naar mij en zei: “ik heb ook gehoord van TWST, zij doen toch ook altijd dingen net even anders?”. Ik knikte “TWST kan helpen om organisaties te helpen met het ontwikkelen van een strategie voor AI-geletterdheid en Leiderschap in AI. Ze kunnen workshops en trainingen verzorgen om de leden te informeren en te inspireren, en ze kunnen helpen bij het creëren van een digitale infrastructuur die klaar is voor de toekomst. Hun aanpak, gericht op organisatieverandering en ontwikkeling, past perfect bij de uitdagingen die de branchevereniging te wachten staan.” 

Samen schetsten we een beeld van de toekomst: AI die röntgenfoto’s analyseert, cariës in een vroeg stadium detecteert, de perfecte pasvorm voor kronen voorspelt en zelfs glimlachen ontwerpt die perfect bij elk gezicht passen. Een toekomst waarin tandartsen meer tijd hebben voor hun patiënten, en patiënten een betere en meer gepersonaliseerde zorg ontvangen. 

De tandarts stond op, zijn ogen fonkelend van enthousiasme. ‘Dit is het,’ zei hij. ‘Dit is hoe we het gaan doen.’ En zo begon de reis van de tandarts, van een dromer met een wazige röntgenfoto naar een leider die de toekomst van de tandheelkunde vormgeeft, met dank aan een twist, een beetje magie en de hulp van TWST. 

Aan de slag met AI-geletterdheid 

AI-geletterdheid is essentieel voor het versterken van maatschappelijke weerbaarheid in de omgang met algoritmes en AI. Het stelt burgers in staat om met vertrouwen en kritisch inzicht een weg te blijven vinden in de samenleving. AI-geletterdheid ondersteunt ook organisaties bij de verantwoorde inzet van AI-systemen en biedt beleidsmakers en politici de basiskennis om strategische keuzes te maken en de inzet van algoritmes en AI te controleren. Organisaties die AI-systemen ontwikkelen en inzetten, dragen een belangrijke en centrale verantwoordelijkheid voor AI-geletterdheid.  

Een meerjarig actieplan kan helpen om AI-geletterdheid binnen organisaties te verbeteren. Daarvoor heeft de autoriteit persoonsgegevens een handige download waarin je de stappen ook kunt vinden: Aan de slag met AI-geletterdheid.  

Over de auteur: 

Matthijs Akkenaar is bekend als de Ai-flitsmeester en in 2025 verkozen tot AI-spreker van het jaar bij de AI-Awards. Hij is al jaren een enthousiast spreker en schrijver over Digitale weerbaarheid, 21st century skills en AI. Hij heeft een edutainmentshow De Magie van AI in samenwerking met ondernemer en entertainer Hans Kazàn en schreef het boek de magie van AI.  

Maak ook magie.

Dictus brengt je verder.

Mail Dictus