DURF TE FALEN. HOE? ‘SAY YES TO THE MESS!’

Simon van der Veer is organisatieadviseur, schrijver en spreker. Hij helpt organisaties met continu verbetering en vernieuwing. In zijn blog vertelt hij over de ervaringen uit zijn adviespraktijk.

Wie wil ze niet in hun organisatie: mensen die durven falen, uitproberen en al doende leren en verbeteren. We papegaaien dat de wereld steeds sneller verandert, en dan is dit gedrag nodig om te blijven bestaan. In de praktijk denken leidinggevenden en adviseurs dan na over hoe ze de medewerkers dit uitprobeergedrag kunnen laten vertonen. Formeel is dan de verandervraag: ‘Hoe versterken we het ondernemerschap en het verbetervermogen van medewerkers?’ Informeel is de vraag: ‘Hoe krijgen we hen zover dat ze dit gaan doen?’ Terwijl de vraag eigenlijk moet zijn: ‘Welk gedrag moet ik vertonen, zodat het ook bij hen ontstaat?’

Maximale aanmoediging
Een werkomgeving bereiken waarin mensen durven uitproberen, vraagt om aanmoediging. In het boek ‘Waarderend veranderen’ schrijven de auteurs over een belangrijke spelregel van jazzpianist en hoogleraar Frank Barrett: ‘Say yes to the mess’. Het betekent eigenlijk dat je mensen maximaal aanmoedigt om hun ideeën in de praktijk te brengen. Ook als ze ideeën hebben waarvan je in eerste instantie misschien denkt ‘ik weet het nog niet zo zeker’ en er mogelijk een ‘mess’ kan ontstaan. Als kinderen leren fietsen doe je dat ook. Je biedt houvast om het falen draaglijk te maken, waardoor het vertrouwen, de competentie en succeservaringen snel toenemen.

Nerveuze schapen
Laatst ontdekte ik dat bordercollies, die worden opgeleid om schapen te drijven, eerst alle ruimte krijgen om zelf te experimenteren. Het zal je niet verbazen, maar dat wordt een ‘mess’. Ze springen over de schapen heen en bijten waardoor de schapen nerveus alle kanten op rennen. De eerste twee jaar sturen de instructeurs de honden nauwelijks bij. Het belangrijkste is namelijk dat de honden ervaring opdoen en vertrouwen krijgen. Daarna hebben de honden zowel een basis als de flexibiliteit om de vaardigheid te verbeteren. En een bijvangst is dat de instructeurs weer nieuwe inzichten opdoen door het ongericht uitproberen van de jonge honden.

Kopieermachines
Tijdens het recente M&C Event ‘Vier het Verschil’ in Hilversum waren verschillende professionals aan het woord die leidinggevenden en adviseurs mooie inzichten gaven over dit thema in het adviesvak. Bijvoorbeeld Jitske Kramer, van het alom bekende boek ‘The Corporate Tribe’. Volgens haar zijn mensen ‘kopieermachines’ en moeten we oppassen onze kennis als waarheid te zien en zo ongemerkt ‘klonen’ te creëren. Blijf alternatieve ideeën zoeken en aanmoedigen. Ook Anja Schouten, bestuurder bij Zorgbalans, sprak over het ‘verdienen van je legitimiteit’ als leidinggevende of adviseur. Dat doe je volgens haar door jezelf te verdiepen in de kennis van je medewerkers en de huidige praktijken te waarderen.

Dansen zonder muziek
Durven falen, uitproberen en al doende leren, vragen om de vaardigheid om jezelf gemakkelijk te voelen in ongemakkelijke situaties. Peter Rombouts, professioneel danser en organisatieadviseur, demonstreerde hoe hij omgaat met ongemak. Zijn vertrouwde routine is namelijk dansen met een partner en met muziek. Voor het publiek van ‘Vier het Verschil’  danste hij met geen van beide: flink ongemakkelijk, maar toch lukte het. Zijn houvast? Een eerdere succeservaring waarin het ook lukte. De herinnering aan dat succes en het vertrouwen in zijn kunde, gaven hem houvast om het nu weer te doen. Zoek daarom naar eerdere succeservaringen die houvast geven om iets nieuws uit te proberen en ongemak te verdragen. De boodschap: blijf jezelf op het spel zetten en doe continu aan zelfonderzoek als je wilt dat anderen dat ook doen. Wat doe jij waardoor de ander het gewenste gedrag niet vertoont? Durf dan eerst zelf het spel te spelen en zeg ‘yes to the mess’!

Over deze manier van denken en doen kun je meer lezen in het laatste boek van Simon van der Veer getiteld ‘Move before you’re ready: hoe je snel en continu verbetert’ en is te bestellen op www.managementboek.nl.

Met dank aan Clemens Sengers van Lycias Consulting voor zijn inspiratie over bordercollies en hoe die schapen leren drijven.