Een goed team bouw je niet, dat laat je groeien

Drie soorten appels, een paar mooie struiken en vergeet vooral de pioniers zoals een Els of Berk ook niet. Samen zorgen ze voor een veerkrachtig voedselbos!

Het is een mooie metafoor voor hoe het in een organisatie werkt. Ook daar is geen sprake van losse onderdelen, maar van een levend geheel waarin alles samenhangt. Een systeem.

TWST-er Sander Boon, adviseur, natuurliefhebber én toekomstig voedselbosbouwer (Voedselbos Driebergen, mocht je in de buurt wonen) ziet ook volop parallellen. Hij geeft ons er een aantal, zodat jij kunt zaaien, oogsten én doorontwikkelen.

Vergeet de tomaat, denk lange termijn

In een voedselbos plant je geen tomaten voor volgend jaar. Je ontwikkelt een systeem met het oog op ongeveer de komende 10-20 jaar. Wat wil je dan kunnen plukken? En voor wie? 

Zo is het ook in teams: natuurlijk leiderschap draait om visie, geduld en het bouwen van een systeem. Wie alleen op korte termijn stuurt, mist de diepere wortels. 

Begin daarom met de pioniers! 

Dat zijn bomen die tegen de wind kunnen en de bodem losmaken. Bij de start van de ontwikkeling van het systeem zorgen zij ervoor dat anderen uit de wind blijven, goed kunnen wortelen en beschut kunnen gaan bloeien. Dat kun je ook in je organisatie doen.

Omarm diversiteit 

Diversiteit maakt het systeem weerbaar tegen ziektes en plagen. 
 

Plant je altijd één soort appel? Dan ben je kwetsbaar. Eén ziekte en je bent alles kwijt. Variatie maakt je systeem weerbaarder en trekt ook diversiteit in insecten aan, die een plaag kunnen onderdrukken. 
 

In teams werkt het net zo. Verschillende perspectieven, achtergronden en kwaliteiten zorgen voor balans, innovatie en minder afhankelijkheid van één type kracht. 

Zoek de schimmel

Wat een voedselbos echt sterk maakt, zie je niet aan de oppervlakte. Het gebeurt onder de grond. Denk aan het netwerk van schimmels dat planten met elkaar verbindt, waardoor ze voedingsstoffen uit kunnen wisselen, vocht goed kunnen vasthouden en waardoor de bodem luchtig en rijk aan micro-organismen blijft.

Tussen mensen is het de bodem van veiligheid en vertrouwen die belangrijk is. Die mensen bindt en samen laat presteren. Als die goed is, durf je te delen, vragen en falen en dat is heel belangrijk. We schreven er eerder een artikel over: Psychologische veiligheid is absoluut nodig en dit is waarom.

Kap de pioniers

Die sterke bomen die je vaak als eerste plant, zodat de rest kan groeien? Die moet je soms kappen. Of insnijden. Zo komt het licht weer op de andere planten.

Dat zie je vaak bij ondernemers:

“Die blijven regelmatig te lang binnen hun organisatie of binnen een project aan de slag. Het zijn goede pioniers, maar ze blijven vaak te dominant waardoor anderen te lang in de schaduw staan. Zorg ervoor dat je voor de pioniers op tijd weer een nieuwe uitdaging creëert, zodat anderen ook in het licht kunnen staan.”

Laat mensen wortelen 

Is het een tijdje droog in je voedselbos, dan kun je je af gaan vragen: moet ik niet eens gaan sproeien?  

Sander: “Ik heb bijvoorbeeld in de tuin nu twee boompjes verplaatst, die zijn nog niet zo goed geworteld. Die geef ik af en toe wat extra water zodat ze de droogte overleven. In organisaties hebben nieuwe mensen tijd en soms wat extra aandacht nodig om goed te landen en te wortelen.”  

Je weet niet wie wanneer gaat groeien

Elke plek is anders. De bodem, de samenstelling, het ritme van het jaar. Wat aanslaat en wat niet, ontdek je vooral door te doen en goed te kijken wat er gebeurt.

Dat vraagt langetermijndenken: snappen hoe het systeem werkt, zonder alles te willen beheersen.

En ja, je kunt alles willen controleren. Sturen op voorspelbaarheid, ingrijpen bij afwijkingen. Maar voor je het weet ben je terug bij monocultuur: spuiten, bijsturen, domineren.

Een gezond systeem vraagt juist om meebewegen met wat zich aandient.