“Een goede executive coach is op de achtergrond stevig aanwezig.”

Als senior leidinggevende wil je niet alleen succesvol zijn, maar ook groeien en je team naar nieuwe hoogtes brengen. Hoe je dit doet? Onder andere door richting te geven aan je werk, effectief samen te werken met anderen en jezelf continu te ontwikkelen. Hoewel je dit zelf kunt proberen, blijkt uit onderzoek dat een coach je hierin veel beter kan begeleiden.

Met gerichte coaching kun je niet alleen beter omgaan met veranderingen, maar ook strategische inzichten omzetten in concrete acties. Je bevordert een sterke bedrijfscultuur die de betrokkenheid en prestaties van alle teamleden naar een hoger niveau tilt.

Klinkt inspirerend, toch?

Wij spraken Prof. Dr. Yvonne D. Burger over (executive) coaching. Zij is hoogleraar, organisatieadviseur, toezichthouder en executive (team)coach en geeft nog veel meer inspiratie!

Je hebt meerdere boeken over het onderwerp (executive) coaching geschreven. We zagen Spiegel aan de top, en natuurlijk je nieuwste boek: De essentie van coaching. Wat spreekt jou in het onderwerp zo aan?

“Als Montessori-leerling word ik al mijn hele leven gemotiveerd door de uitspraak ‘Help mij het zelf te doen’. Coaching is bij uitstek een interventie die mensen helpt om zelf richting te geven aan hun werk, inzicht te krijgen in hoe ze zich tot anderen verhouden, uit te vinden hoe ze zich verder kunnen ontwikkelen. En vele andere vragen die hen bezighouden. Ik vind het fijn om daaraan te kunnen bijdragen en coaching is een hele effectieve interventie blijkt uit al het onderzoek dat inmiddels is gedaan.”

En wat maakt het belangrijk?

“Coaching draagt bij aan werkgeluk, effectiviteit en goede werkrelaties en aangezien mensen een groot deel van hun tijd aan hun werk besteden is het belangrijk dat er effectieve ondersteuning wordt geboden bij individuele,  team- en organisatieontwikkeling. Coaching is een effectieve interventie. Daar worden mensen zelf beter van, maar organisaties als geheel ook.”

Wat maakt het coachen van executive teams anders dan het coachen van andere teams?

“Coaching van executive teams is voor een groot deel gelijk aan het coachen van andere teams. Het verschil is dat aan de top van organisaties mensen werken die over het algemeen stevige persoonlijkheden hebben en stevige posities bekleden waarbij ze over veel machtsbronnen beschikken wat van invloed is op de groepsdynamiek. En de druk uit de omgeving maakt dat ze soms sneller in hun ‘schaduwgedrag’ (minder effectief gedrag) terechtkomen. De belangen aan de top zijn groot en er wordt veel van deze mensen gevraagd. Als executive coach moet je hiermee kunnen omgaan, begrijpen hoe het werkt aan de top van organisaties en werkvormen hanteren die passen bij de verwachtingen op dit niveau. Veel interventies zijn beschreven in ons boek Executive teamcoaching  in de praktijk: effectief werken met leiderschapsteams.”

Wat zijn de redenen voor executive teams om met een teamcoach in zee te gaan? En waarom is dat niet altijd vanzelfsprekend?

“Er zijn verschillende redenen. Ik word vaak gevraagd als teams met elkaar starten. Om elkaar beter te leren kennen en afspraken over de samenwerking te maken. Ook word ik gevraagd als er spanningen of conflicten zijn. Sommige teams vinden dat reflectie erbij hoort er organiseren standaard 3 tot 4 coachingsbijeenkomsten per jaar om hiervoor ruimte te nemen. En soms hebben teams grote veranderopgaven en vragen ze daar ondersteuning bij. Omdat de druk aan de top van organisaties hoog is, is het vaak lastig om voldoende tijd te vinden voor reflectie. Executive teams beseffen dit steeds meer en degenen die dat lukt hebben er heel veel baat bij.”

Wat zijn voorbeelden van belemmerende overtuigingen in een executive team?

“Soms vergeten executive teams wat hun gezamenlijke ambitie is. De teamleden, die zelf vaak zeer ambitieus zijn, geven vaak leiding aan een grote divisie of business unit en soms gaan ze in het executive team de competitie met elkaar aan over geld of andere middelen. Zeker als de druk in de omgeving hoog is, kan de spanning dan flink oplopen. Met elkaar weer opnieuw verbinden aan het gezamenlijke doel geeft dan al veel nieuwe inspiratie en verbinding.”

In je nieuwste boek De essentie van coaching zetten experts verschillende coachingsstijlen uiteen en waarom deze werken. Je begint bijvoorbeeld met de basiscompetenties van een coach. Kun je hier overkoepelend wat over zeggen? Wat moet een goede coach in huis hebben? Wat zijn deze competenties?

“Een goede coach staat echt in dienst van zijn of haar cliënt. Dat betekent dat je heel goed luistert en onderzoekt wat er op dat moment nodig is, het proces niet overneemt maar faciliteert en nooit jezelf op de voorgrond zet. Een goede coach is dienend aan het proces en op de achtergrond stevig aanwezig. Helder over zijn of haar rol en de spelregels van de coaching. Waardoor het voor iedereen veilig voelt.”

Heb je een voorbeeld waarin executive coaching een organisatie verder heeft geholpen? Is er iets te zeggen over het effect op de resultaten van de organisatie?

Er is inmiddels veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van coaching. Ik verwijs hiervoor graag naar het hoofdstuk van Erik de Haan in ons boek De essentie van coaching’ waarin hij dat heel mooi heeft samengevat. Uit mijn eigen praktijk heb ik talloze voorbeelden waarin coaching stevig heeft bijgedragen aan de kwaliteit van de relaties en daarmee aan de effectiviteit van de organisatie. Zowel in de publieke als in de private sector. Maar vanwege de vertrouwelijkheid van ons beroep spreek ik nooit over specifieke voorbeelden.”

Wat zijn de do’s en don’ts voor een coach bij het begeleiden van executive teams?

“Het gaat wat mij betreft niet zozeer over do’s and don’ts maar meer over het kunnen omgaan met paradoxen. Deze beschrijf ik in mijn boek ‘Spiegel aan de top, over de praktijk van executive coaching’. Maar ze zijn ook terug te vinden in dit artikel: Executive coaching in de top van organisaties (pdf). Belangrijk is bijvoorbeeld om in het moment te werken en de rode lijn te bewaken. Respect te hebben voor je cliënt, maar niet geïntimideerd te raken. Durven confronteren, maar wel met compassie. Volledig aanwezig te zijn en onafhankelijk te blijven. Aandacht te hebben voor persoonlijke issues maar niet te psychologiseren. Het veilig te maken zodat het spannend kan worden. Het is een mooi en uitdagend vak. Ik heb er in ieder geval nog steeds heel veel plezier in!”