Boekverslag – Leadership for an uncertain time

Finding our way 
Leadership For an Uncertain Time 
Margaret J. Wheatley 
2005 
Berrett-Koehler Publishers, Inc. 

“Dit is het tijdperk van veel verspillingen. Sommige hebben we zelf laten ontstaan (hoewel niet opzettelijk) omdat we handelen op basis van de veronderstelling dat we nooit een duurzame samenleving en organisatie kunnen creëren. We gedragen ons vanuit de gedachte dat mensen worden gemotiveerd door egoïsme, hebzucht en angst. Dat we individuen zijn zonder verplichte onderlinge afhankelijkheid. Dat hiërarchie en bureaucratie de beste vormen van organiseren zijn. Dat efficiëntie de belangrijkste maatstaf voor het creëren van waarde is. Dat mensen het beste werken onder controle en regulering. Dat diversiteit een probleem is. Dat ongebreidelde groei goed is. Dat een gezonde economie automatisch leidt tot een gezonde samenleving. Dat arme mensen anders gemotiveerd worden dan rijke mensen. Dat slechts een klein groepje mensen creatief zijn. Dat alleen een beperkt aantal mensen vrijheid belangrijk vinden”. Zo start Wheatley haar boek in 2005. Alsof we in 2023 zitten.

Dit boek biedt een ander perspectief op organiseren en op het leiden van organisaties in verandering.

Dit boek vertelt twee verhalen. Het eerste gedeelte gaat over zelf-organisatie, verandering, creëren, leren en aanpassen. Wat motiveert mensen? Hoe stimuleren we creativiteit? Wat zijn goede meetsystemen? Hoe leiden we een verandering? Het 2e gedeelte gaat over leiderschap. Het boek benadrukt het belang van samenwerking, wederkerigheid en betekenisgeving als fundamentele elementen van effectief leiderschap in de moderne wereld.

De Kern

Margaret J. Wheatley neemt je mee op een diepgaande verkenningstocht van leiderschap in een wereld die steeds complexer en onvoorspelbaarder wordt. Ze benadrukt dat traditionele, hiërarchische leiderschapsmodellen niet langer effectief zijn en dat leiders moeten leren omgaan met onzekerheid, chaos en verandering op een nieuwe manier.

Een van de kerngedachten van het boek is het idee dat leiderschap moet worden gezien als een proces van betekenisvolle relaties en samenwerking. Leiderschap is een proces.

Luisteren en leren van anderen

Wheatley moedigt leiders aan om te vertrouwen op de collectieve intelligentie en creativiteit van hun teams, in plaats van te proberen alles ‘in control te houden’. Het gaat om empathisch luisteren en openstaan voor diverse perspectieven. Door te leren van anderen en verschillende standpunten serieus te nemen, kunnen leiders waardevolle inzichten verzamelen en een meer inclusieve besluitvorming bevorderen.

Het omarmen van chaos en onzekerheid

Een ander idee dat sommigen als vreemd kunnen beschouwen, is Wheatley’s pleidooi voor het omarmen van chaos en onzekerheid. In plaats van te proberen alles te controleren en te voorspellen, moedigt ze leiders aan om te leren navigeren in onzekere situaties en flexibel te reageren op veranderingen. Dit kan in contrast staan met het verlangen naar stabiliteit en voorspelbaarheid dat vaak wordt geassocieerd met leiderschap.

Creëren van een gemeenschappelijke visie

Een andere belangrijke stap die Wheatley benadrukt, is het creëren van een gemeenschappelijke visie. Leiders moeten samen met hun teams werken aan het ontwikkelen van een gedeelde richting en doelstellingen. Dit gaat verder dan het opleggen van een visie, maar impliceert het betrekken van medewerkers bij het vormgeven van de toekomst van de organisatie.

Experimenteer en pas aan

In een complexe en onvoorspelbare wereld is het van essentieel belang dat leiders bereid zijn om te experimenteren en aan te passen. Wheatley moedigt leiders aan om niet bang te zijn om nieuwe benaderingen uit te proberen en te leren van zowel successen als mislukkingen. Ze benadrukt het belang van flexibiliteit en aanpassingsvermogen in het leiderschap. Door te experimenteren en open te staan voor veranderingen, kunnen leiders effectiever omgaan met onzekerheid en complexiteit.

Deze concrete stappen zijn gebaseerd op Wheatley’s overtuiging dat leiderschap in een onzekere tijd vraagt om een andere benadering dan traditionele, hiërarchische modellen. Het doel is om een meer inclusieve, adaptieve en betekenisvolle vorm van leiderschap te bevorderen.

De TWST

Verhalen als leiderschapsinstrument: Wheatley benadrukt ook de kracht van verhalen in leiderschap. Ze moedigt leiders aan om verhalen te vertellen en te luisteren naar de verhalen van anderen als een manier om betekenis te geven en mensen te inspireren. Dit idee kan als vreemd worden beschouwd in organisaties waar feitelijke gegevens en cijfers vaak centraal staan in besluitvorming.

In een wereld die snel verandert en steeds complexer wordt, zijn dergelijke nieuwe perspectieven soms nodig om effectief te kunnen navigeren.

Ze moedigt leiders aan om te leren van hun teams en samen te werken aan het creëren van een gedeelde visie.

Must read

Ja, ik vind zeker van wel. Wheatley heeft een creatief boek geschreven over organisaties in verandering en daarbij passend leiderschap. Het boek is creatief van opzet en van inhoud.

Als jij ook:

• verfrissende perspectieven wilt over leiderschap voor organisaties in verandering;
• houdt van mooie verhalen die jou aan het denken zetten over je eigen leiderschapsuitdagingen;
• geïnspireerd wil worden door mooie gedichten passend bij de thema’s van het boek,

dan is dit boek iets voor jou.