Boekverslag – Benedictijnse stuurmanskunst

Benedictijnse stuurmanskunst
Leidinggeven in dienst van de gemeenschap
Wil Derkse 
2021
Lannoo nv 

“Als het goede maar gebeurt”. Dit is het motto van het boek waar vanuit de schrijver vertrekt. Hij ontleent dit motto aan de karmeliet en hoogleraar Titus Brandsma. “Zijn voorbeeld spreekt bovendien ook persoonlijk aan”, zegt Derkse.  

Karmeliet en hoogleraar Titus Brandsma heeft de ‘stuurmanskunst’ in de gemeenschap neergezet. Hij was onder andere bestuurder en hoogleraar van de Universiteit van Nijmegen, initiatiefnemer van de eerste journalistenopleiding en hij nam het voortouw voor de eerste CAO voor de schrijvende pers. 

Dit boek gaat over stuurman én bemanning. Met andere woorden; over leidinggevenden en het team waaraan leiding wordt gegeven. Stuurmanskunst is het woord dat wordt gebruikt voor leiderschap, omdat het volgens de auteur ook een minder pretentieuze kant heeft. Dit kan volgens hem nooit los van elkaar worden gezien. 

De Kern 

Derkse ziet leiderschap als een spirituele aangelegenheid waar: zielen elkaar raken, elkaar in beweging zetten, aan elkaar oriëntatie bieden, elkaar stimuleren tot groei en levenskwaliteit. Een hele brede omschrijving die de schrijver liever vervat in ‘stuurmanskunst’. Waarbij niet alleen de kapitein maar ook de bemanning het schip, de organisatie, op koers houdt.  

Belangrijke elementen in het leiderschap zijn volgens hem: 

• Gedeelde verantwoordelijkheid 

Hierbij gaat het over jouw antwoord op wat anderen en de situatie van jou vragen. Dat geldt zowel voor de leidinggevende als voor de leden van zijn/haar team.

• Deugdelijke besluitvorming 

Het zoveel mogelijk betrekken van  degenen die deze besluitvorming aangaat. Want dat blijkt, volgens Derkse, de besluitvorming aan kwaliteit te winnen.  

Derkse biedt hiervoor een gereedschapskist, hij noemt dat leerwegen, om tot deugdelijke besluitvorming te komen. Bijvoorbeeld de leerweg ‘omgaan met verschillen’, in de zin van accepteren en respecteren van verschillen in temperament en capaciteiten. Of wat te denken van de leergang ‘Veerkracht’  waarbij we ‘niet toegeven aan het inwendige knagende gemopper’ of de leergang ‘Correctie’ – door een spiegel voor te houden in de zin van pro actieve zorg voor het welzijn van anderen.

• Gemeenschapsopbouw 

Het ontwikkelen van een vitaal team, waarbij gebruik wordt gemaakt van elkaars kwaliteiten, vaardigheden, karaktertrekken.

• Stimuleren van geloofwaardig en integer gedrag 

Door echt kennis en inzicht te hebben van en in elkaars werk.

• Vruchtbaarheid en vitaliteit 

Door open te staan voor onvoorziene vernieuwende mogelijkheden en teamleden uit te nodigen en te inspireren hierin mee te bewegen. 

De TWST 

Het boek biedt een breed, spiritueel beeld van en inzicht in leiderschap. De leider in zijn/haar gedrag wordt bijvoorbeeld vergeleken met die van een abt in een klooster. Zo wordt op een hele andere wijze dan je gewend bent (in de ‘standaard’ managementboeken) leiderschap kleur gegeven. De woorden die Derkse gebruikt, lijken wel anders, maar dat komt vooral door de betekenis ervan. In het dagelijks leven en in de boeken over management merken we niet echt dat verschil als we proberen leiderschap echt in de praktijk te brengen. 

Het lezen van dit boek vergt je aandacht en dwingt je om het boek af en toe even weg te leggen. Om na te gaan hoe het geschrevene past in je eigen leiderschap en past bij de woorden en duiding die je er zelf aan hebt gegeven.  

Must read  

Ja, ik vind van wel. Zeker als je enige spirituele inspiratie bij het thema leiderschap voelt, dat aan elkaar wilt koppelen en dat vanuit een geheel ander perspectief wil benaderen. 

Dat de schrijver buitengewoon is ingespireerd door de monnik Benedictus, steekt hij niet onder stoelen en banken. Volstrekt logisch, gezien de overige boeken die Derkse heeft geschreven. Dit boek kent duidelijk meerdere inspiratiebronnen. De metafoor van de stuurmanskunst, kapitein en bemanning, geeft een interessante kijk op het leiderschap. De schrijver geeft daarmee ook een duidelijk beeld van zijn kijk op leiderschap, stuurmanskunst. 

Het boek biedt je spirituele inspiratie om over jouw eigen leiderschap na te denken. Over hoe jij als kapitein zou kunnen zijnen hoe je dat vorm wilt geven aan je eigen team, bemanning.

Als jij ook: 

• spiritueel uitgedaagd wilt worden op jouw leiderschap vanuit het motto: ‘als het goede maar gebeurt’; 
• een onorthodoxe gereedskist wilt leren kennen om jouw leiderschaps-kwaliteiten te versterken; 
• geïnspireerd wilt worden door leiderschapsinzichten van de monnik en abt Benedictus, die gebaseerd zijn op zijn 1500 jaar oude ‘Regel van Benedictus’, en die nog steeds relevant zijn in het moderne leiderschap (zoals erbij blijven, je richten op wat nu voor je ligt, luisteren naar je mensen, blijven leren en dienstbaar zijn),  

dan is dit boek iets voor jou.  

Ook interessant

Kijk voor een mooi voorbeeld van hoe leiderschap zich toont in de wijze waarop Derkse dat in zijn boek beschrijft, eens naar de (op leeftijd zijnde) dirigent Herbert Blomstedt Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=1zpNhEiWqWw.  

Leer van Blomstedt en van de wijze waarop hij gesprekken voert met de veel jongere orketsleden.