Morele ambitie bij Van Oord: “Het is afbreken én opbouwen.”
14 september 2023
•6 minuten
Toen Van Oord, een internationale waterbouwer met expertise op het gebied van baggeren, offshore en offshore wind 150 jaar bestond, werd de CEO Pieter van Oord tijdens een feestelijke bijeenkomst kritisch bevraagd door Chistina Figueres, hoofdonderhandelaar van de Verenigde Naties bij de totstandkoming van het Parijs Klimaatakkoord in 2015. “Jullie zijn met prachtige projecten op het gebied van renewable energy bezig. Maar je bent ook actief in de olie- en gaswinning. Hoe verhoudt zich dat tot elkaar?” was haar vraag. “Is het mooipraterij of willen jullie echt impact maken?”. Een vraag die het bedrijf zich aantrekt. Sindsdien werken zij daarom extra aan hun missie:
‘Bij te dragen aan een betere wereld voor de toekomstige generaties door Marine ingenuity te leveren.’
Dat betekent niet dat alle activiteiten die daar níet aan bijdragen direct overboord gezet kunnen worden. Hoe Van Oord dan wél werkt met dit morele kompas, leren we van Richard Brouwer, directeur Nederland bij Van Oord. Hij deelt met ons de uitdagingen in het werken aan een morele ambitie en geeft tips om daaraan te werken.
Waar wij komen, verstoren we de omgeving
Van Oord is een bouwonderneming met expertise op het gebied van baggeren en offshore activiteiten. Het opspuiten van nieuwe stukken land, het uitgraven van kanalen en het bouwen windparken op zee. “Helaas is het zo dat waar wij komen, we de omgeving verstoren. De klant stelt ons een vraag en om die te realiseren, veranderen we de bestaande omgeving. Daar ontkom je niet aan,” legt Richard uit. “Daarom is van Oord al langere tijd bezig om te kijken hoe ze die verstoring ook weer kunnen oplossen. Er wordt veel geïnvesteerd in onderzoek en innovaties om de verstoringen die we aanbrengen in de natuur ook weer ongedaan te maken of te herstellen. Zo doen we onderzoek naar het verplaatsen of opnieuw kweken van koraal. Of wordt er onder water nieuwe beplanting aangebracht om de biodiversiteit te herstellen. Van Oord zoekt continu naar een balans tussen afbreken en opbouwen.”
De uitdagingen
Bijdragen aan een betere wereld is een mooi streven. Twee uitdagingen die hier voor Van Oord bij komen kijken zijn de (internationale) klanten én het runnen van een gezond bedrijf.
1. Een gezond bedrijf zijn
Als Van Oord morgen al haar activiteiten die de natuur op negatieve wijze beïnvloeden zou staken, dan heeft dat grote consequenties. “Op dit moment zouden wij dan een groot gedeelte van onze mensen moeten laten gaan, die in hun levensonderhoud afhankelijk zijn van Van Oord. Ook missen we dan de schaalbaarheid om investeringen te kunnen doen die wel een bijdrage leveren aan een betere wereld,” licht Richard toe. Ook hier gaat het dus om het zoeken van een balans.
2. De vraag vanuit nationale en internationale klanten
Daarnaast maakt de klant het niet altijd gemakkelijker om de juiste, morele keuzes te maken; zowel in Nederland als internationaal.
In Nederland kan de opdrachtgever grillig zijn. Die grilligheid is enerzijds politiek. Zowel landelijke verkiezingen als bijvoorbeeld verkiezingen bij de waterschappen zorgen geregeld voor een nieuwe koers. Daarnaast ligt er vaak veel focus op doelmatigheid en aantoonbaarheid. Richard: “Omdat het overheidsgeld is, is het belangrijk dat je kunt uitleggen wat je uitgeeft, maar vaak regeert de inkoper en gaan financiën boven innovatie en duurzaamheid.” Investeringen zijn vaak niet in één opdracht terug te verdienen. Om toch te innoveren zijn dan creatieve oplossingen nodig.
Internationaal gelden vaak hele andere spelregels. Ten eerste zijn er veel gebieden waar men niet dezelfde kijk heeft op het klimaat en waar verduurzaming niet iets is waar de klant voor wil betalen. Daarnaast zijn er gebieden waar de culturele maatstaven zo anders zijn, dat Van Oord ook daar keuzes in moet maken.
Voldoende uitdagingen dus.
Een familiebedrijf met een langetermijnvisie
Een van de doorslaggevende factoren waarom het volgens Brouwer toch lukt om binnen die uitdagingen aan een morele ambitie te werken, is het feit dat Van Oord een familiebedrijf is. “De familie is zeer betrokken, maar bemoeit zich niet met de dagelijkse besluitvorming. Wel staan zij 100% achter de missie van Van Oord.” Hierdoor worden er investeringen gedaan die op de korte termijn risicovol (kunnen) zijn maar op de lange termijn een enorme bijdragen kunnen leveren aan de uiteindelijke doelstelling:
Net-zero emissions in 2050.
Zo investeert Van Oord in vaartuigen die varen op LNG, dat tot 30% minder Co2-uitstoot veroorzaakt dan olie. En hadden zij de eerste grote emissie-loze graafmachine. “Is dat financieel verstandig? Nee. Maar hopelijk geldt dat voor de volgende graafmachines wel,” vertelt Richard.
De invloed van de familie is groot. Omdat Van Oord niet afhankelijk is van een beurs met stakeholders die op korte termijn rendement willen, maar een betrokken familie als basis heeft die de ambitie ondersteunt, kunnen ze snel duurzame keuzes maken. Dat geluk heeft natuurlijk niet iedere organisatie.
Welke tips heeft Richard voor andere organisaties?
Heb een duidelijke visie voor de lange termijn en koppel daar duidelijke doelstellingen aan. Bij Van Oord zijn er doelstellingen op het gebied van duurzaamheid, leiderschap en welke investeringen en projecten wel en niet worden aangepakt. Ze zijn allemaal terug te vinden in het jaarverslag van Van Oord.
Ga niet voor het snelle geld. Maar creëer een stabiele basis voor je onderneming. Durf te investeren in de toekomst. Op de korte termijn is dat misschien risicovol maar iedere vorm van ondernemen is dat uiteindelijk.
Zorg dat de visie gedragen wordt door het hoger management. Anders heeft het weinig zin. Een morele ambitie die alleen op je site staat die gaat niet werken. Doe er dan niets aan en kies ervoor een andere type organisatie te zijn. Ook dat is dan een strategie.
Durf keuzes te maken. Er is heel veel wat ook wij niet doen. Met alle investeringen die wij maken, zijn we niet de goedkoopste partij, dus veel opdrachten waar we niet onderscheidend kunnen zijn, zijn niet geschikt voor ons. Ook kiezen we ervoor om in bepaalde gebieden niet te werken. Wij hebben regels voor wat we wel en niet doen. In bepaalde gebieden werken we niet omdat de culturele maatstaven zo anders zijn dat we daar niet in mee willen gaan.
Zoek naar samenwerking. Met opdrachtgevers en partners. Hier ondersteunt TWST ons ook bij. Een goede verstandhouding met je opdrachtgever is essentieel. Dan blijkt er vaak ook veel meer mogelijk. Project Sterk en Lekdijk is daar bijvoorbeeld een prachtig voorbeeld van. De opdrachtgever stimuleert daar om te innoveren op grotere schaal. Veel innovaties zijn niet terug te verdienen op 1 project maar bij dit project worden de kosten voor innovatie verspreid over verschillende projecten. Hierdoor zijn er opeens veel meer mogelijkheden.
Start klein. In Nederland werkt Van Oord veel aan dijken en polders. Een voorbeeld hiervan is de kleirijperij waar van baggerslib klei is gemaakt en vervolgens is met deze klei 800m1 dijk versterkt. Een experiment waarmee vervolgens wordt gekeken hoe dit op te schalen is en bijvoorbeeld ook toepasbaar te maken in gebieden zoals Bangladesh.
Wat leveren die tips dan op? “Doordat de organisatie er zo bewust mee bezig is, maakt dit Van Oord voor mij fantastisch om voor te werken. We proberen de wereld oprecht een stukje mooier te maken. Ik heb dit nog niet eerder meegemaakt. Er is echt ruimte om initiatieven te ontwikkelen.”
Een mooie koers!
Welke ambities wil jij realiseren?
Schroom niet ons te contacten, dan organiseren we een aanstekelijke afspraak.
