Werken aan een morele ambitie
14 september 2023
•6 minuten
Soms is er zo’n moment dat je iets leest waardoor je niet alleen op dat moment geïnspireerd raakt. Maar dat je ook daarna nog aan het denken zet. Het lezen van het artikel van Rutger Bregman: ‘Nee, je bent niet goed zoals je bent’ was voor ons zo’n moment.
Bregman start het artikel met het benoemen van de grootste verspilling van onze tijd: talent. Kortgezegd: er zijn te veel mensen met weinig impactvol of zelfs nutteloos werk bezig. Mensen met een goed stel hersens en nuttige kwaliteiten, die ze ook in zouden kunnen zetten om de wereld een mooiere plek te maken.
Grofweg deelt hij mensen in 4 categorieën in:
| Niet-zo-idealistisch | Idealistisch | |
| Niet-zo-ambitieus | Bull-shit jobs Fire beweging | Volg je passie Woke activistisch |
| Ambitieus | Consultancy, advocatuur, de financiële sector, meeste (tech) start-ups | Morele ambitie |
Voor de uitgebreide toelichting verwijzen we graag naar zijn artikel.
Niet-zo-ambitieus & Niet-zo-idealistisch: Dit zijn mensen die ofwel in een sector ofwel in een baan werken die de wereld juist een minder mooie plek maakt. Denk aan de tabaksindustrie of financieel adviseurs die geld helpen wegsluizen naar tropische belastingparadijzen. Of aan mensen die een zogenaamde bullshit baan hebben. Een functie waarvan mensen zelf aangeven dat hun baan geen toegevoegde waarde heeft.
Of… nog een opkomende term: mensen die behoren tot de FIRE (Financial Independence Retire Early) beweging. Mensen die hun leven en geld zo in willen richten dat ze zo snel mogelijk helemaal niet meer hoeven te werken. Fijn voor hen, maar daardoor leveren ze geen enkele bijdrage aan de maatschappij.
Ambitieus & Niet-zo-idealistisch: Hieronder vallen onder meer consultants en veel professionals. Mensen die wat willen bereiken, maar die vaak gaan voor individueel gewin. Denk aan een promotie of een tweede huis in Frankrijk. Vaak hele intelligente mensen die volgens Bregman: “heus wel wat toevoegen, maar – en dit is de crux – veel minder dan ze zouden kunnen. (…) Ze brengen zelden stilstaande ballen aan het rollen. Ze richten geen nieuwe organisaties op, doen geen nieuwe uitvindingen, en houden zich meestal niet bezig met de grootste uitdagingen van onze tijd.”
Niet-zo-ambitieus & Idealistisch: Hieronder groepeert hij zowel mensen die zich heel bewust zijn van het klimaat, armoede of andere belangrijke thema’s. Die daar wel heel hard over roepen tijdens protesten of online, maar niet daadwerkelijk werken aan het oplossen van het probleem. Als ook mensen die vooral proberen zo weinig mogelijk impact te maken; totaal energieneutraal leven, niet vliegen, vegan eten… “In het beste geval,” zegt Bregman, “is je impact zo klein dat je net zo goed niet had kunnen bestaan.”
Ambitieus & Idealistisch: En dan heb je de vierde, volgens Bregman ideale, groep. Mensen die idealen nastreven om de wereld een mooiere plek te maken, maar daar ook op ambitieuze wijze aan werken. Die bedrijven starten die echt impact maken, of initiatieven ontplooien die ook in de politiek worden aangenomen. Zo noemt hij Lucia Coulter. “Zij studeerde geneeskunde en werkte een tijdje als dokter in Londen. Ze vond het geweldig om in een ziekenhuis te werken, maar besefte ook dat de impact van één extra dokter in een rijk land beperkt is. En dus richtte ze het Lead Exposure Elimination Project op, een stichting die strijdt tegen loodvergiftiging in arme landen (een probleem dat zelden in het nieuws is, maar waar jaarlijks één miljoen mensen aan sterven). Lucia en haar team boekten al snel succes: ze wisten de overheid van Malawi te overtuigen om het loodgehalte van verf strenger te reguleren. Het resultaat: ongeveer 43.000 extra levensjaren en een betere gezondheid voor 215.000 kinderen.”
Dit hebben ambitieus idealistische mensen gemeen
Wat deze ambitieuze idealistische mensen gemeen hebben volgens Bregman is dat ze zich drie vragen stellen:
- Hoe groot is het probleem?
- Bestaan er effectieve oplossingen voor?
- Hoe verwaarloosd is het probleem?
Zo zag en ziet Lucia Coulter een gat in de markt van een verwaarloosd probleem. En maakt ze met weinig middelen grote impact. Ze redt op deze wijze meer levens dan ze ooit als dokter had kunnen doen.
Gelukkig zijn er talloze voorbeelden te noemen van mensen die bevlogen werken aan goede doelen. Tegelijkertijd hebben we niet allemaal direct het juiste idee of de mogelijkheid om dergelijke impact te maken. Daarnaast hoeft niet iedereen een morele onderneming te starten.
Je kunt ook pragmatisch bijdragen
Wij geloven vanuit TWST dat er ook kleinere pragmatische manieren zijn om bij te dragen. En heel eerlijk? Dit is vaak al lastig genoeg. Want de meeste van deze keuzes doen wel een beetje pijn; in het ego of in de portemonnee.
Enkele ideeën:
- Kun je binnen je organisatie bijdragen aan het verkleinen van de hoeveelheid Bullshit jobs of bullshit activiteiten? Kun je met elkaar bespreekbaar maken dat jij zelf, of een collega werkzaamheden verricht die onvoldoende of niet bijdragen aan de gewenste resultaten? De activiteiten waar je zo druk mee bent, of de sier mee maakt maar die eigenlijk niet zoveel waarde toevoegen. Dit vraagt vaak eerst een goede discussie over wat die resultaten dan echt zijn.
- Kun je een morele ambitie stellen als organisatie of team, of je morele ambitie vergroten? En daar ook aan vasthouden? In het artikel van Van Oord Morele Ambitie bij Van Oord: “Het is afbreken én opbouwen” lees je daar meer over. Het vraagt het maken van scherpe keuzes. Mogelijk ook door (grote) investeringen te doen, waarvan je niet met zekerheid kunt zeggen of je ze terugverdient.
- Je kunt jezelf als organisatie uiteraard ook als ambitie stellen de eigen footprint te verkleinen. Of ga eens op een zogezegd ‘moreel dieet.’ Laatst vertelde iemand dat je als je wilt diëten als leidraad kunt nemen dat je per dag minimaal 4x nee zegt tegen iets. Nee tegen dat gebakje, nee tegen dat glaasje wijn en nee tegen die extra boterham. Kunnen we als organisatie ook nee zeggen tegen de praktische leaseauto, het plastic verpakkingsmateriaal in de kantine en/of het uitkeren van een bonus in plaats van dit geld extra te investeren in duurzame alternatieven? Of juist 4x ja, voor het aantrekken van iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt, ja voor biologische en/of vegetarische borrelhapjes en ja voor een elektrisch wagenpark.
En over financiën gesproken, daar geeft Bregman nog een ander alternatief voor iedereen die niet direct een carrière switch voor ogen ziet. Het besteden van een groter gedeelte van je inkomen of winst (10% of meer) aan goede doelen die wel impact maken. Daarover lees je ook alles in zijn artikel ‘Nee, je bent niet goed zoals je bent’, als je dat interessant vindt.
Welke ambities wil jij realiseren?
Schroom niet ons te contacten, dan organiseren we een aanstekelijke afspraak.
